تقوی به تجلی
چکیده
کسب تقوی و بخصوص ارتقاء مراتب ان بصورت فردی و اجتماعی " فرقانی " است برای هدایت همه امور در صحیح ترین ودقیق ترین وبهینه ترین شکل ان تقوی ازترک واجبات واتیان محرمات , تقوی از توجه به دنیا وزخارف و لذائذ ان, تقوی ازانیت و انانیت و بویژه تقوی از استمداد و عبودیت غیر حق تبارک وتعالی بعضی از مراتب تقوی هستند که حصول انها موجب نورانیت اندیشه ها و رفتارهاست بر ای کسب ان راهکارهایی ارائه شده است ولی تقوی به تجلی جلوه ای از نور الهیه در قلب و مشاهده نشانی از رب تقوی عملی و حقیقی محسوب میشود وسبب ایمان یقینی است
کلمات کلیدی : تجلی , ایمان , تقوی , فرقان
"تقوی حقیقی قلبیه" به " تجلی " حاصل میشود و تجلی عبارت است از مشاهده عینی وشهودی قلبی ایه ای از ایات الهیه واسمی از اسماء ازلیه وابدیه و شعاعی از پرتو نور وجود صمدانیه جل جلاله که به عدد انفس وایات واسماء متکثر ومتعدد و قابل جلوه است و مرتبه عالیه ان تجلی اعظم ومشاهده عینیه قلبیه نور وجود واحد و وحدوث صعق مطلق است و گشایش زبان فالب ملکیه به "قل هوالله احد الله الصمد لم یلد ولم یولد ولم یکن له کفوا احد" پس از "افاقه " تا" ابصار قلوب" به "ضیاء" " نظر" نورالسمواات والارض منور نشود ودعای" مضطر" در "سئوال" "وانر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک" به اجابت نرسد" دل " مومن به وجود حق و حضورش نشود و تا دل این وجود و حضور را درک نکند ایمانش لفظی وتقوایش صوری است وبدیهی است که چنین ایمان و تقویی صاحبش را سودی نباشد چه رسد به دیگران خدای متعال با انتخاب حضرت موسی علی نبینا واله وعلیه السلام به عنوان شاهد ونمونه به امر تجلی و لقا ء وذکر نحوه و مراحل تعالی ایمانی و تقوایی او اشاره نموده است ان حضرت در مقام دعا هنگام مناجات در میقات اظهار میدارد که رَبِّ أَرِنی أَنْظُرْ إِلَیْکَ ودرجواب میشنود که لن ترانی وَ لکِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکانَهُ فَسَوْفَ تَرانی وقتی تجلی در جبل واقع میشود موسی با اینکه شاهد تجلی بوده است ونه محل تجلی دجارنوعی صعق میشود و وقتی بخود می اید اظهار میدارد سبحانک تبت وانا اول المومنین ... وَ لَمَّا جاءَ مُوسى لِمیقاتِنا وَ کَلَّمَهُ رَبُّهُ قالَ رَبِّ أَرِنی أَنْظُرْ إِلَیْکَ قالَ لَنْ تَرانی وَ لکِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکانَهُ فَسَوْفَ تَرانی فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا وَ خَرَّ مُوسى صَعِقاً فَلَمَّا أَفاقَ قالَ سُبْحانَکَ تُبْتُ إِلَیْکَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنینَ سوره اعراف ایه 143 بنابراین " ایمان " ثمره " تجلی" است . ان حضرت در سیر تکاملی ایمان وتقوی سرانجام به مرحله خرق حجب اسماء و صور و مشاهده نور وجود او در ذات هر وجود میرسد با"خرق" "وقر" از ذائقه سمع میشنود که " نار" نیست یقینا " منم" " پروردگارت " پابرهنه شو تو در وادی مقدسی تو منتخبی بشنو انچه میگویم یقینا منم" الله" همه کاره عالم پس فقط مرا بندگی کن وبه یاد من اقامه نمازکن إِنِّی أَنَا رَبُّکَ فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ وَأَنَا اخْتَرْتُکَ فَاسْتَمِعْ لِمَا یُوحَى إِنَّنِی أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِی وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِکْرِی طه ایه 12تا 14
بنابراین بر اساس فرهنگ قرانی لقاء و تجلی حضرت حق جل وعلا ممکن است وراه حصول این مهم براساس ایه 143 اعراف انتخاب محل مناسبی برای مناجات مستمر و در خواست موکد است وباحصول این مهم یعنی مشاهده و رویت تجلی جلوه ای از جمال حضرت حق عزوجل وتبارک وتعالی " ایمان حقیقی" حاصل و به تبع ان "تقوی قلبی" و روحی شکل می گیرد در ایه اخر سوره کهف نیز ضمن اشاره به امر" لقاء" راهکار حصول لقاء رب "عمل صالح" و"عبادت خالصانه " معرفی شده است قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحى إِلَیَّ أَنَّما إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا یُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً کهف 110 ودر ایه 5 سوره عنکبوت به حتمی بودن امر لقا ء و تجلی برای امیدوار و خواهان ان اشاره شده است مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآتٍ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ عنکبوت ایه 5 کسى که به دیدار خدا امید دارد، به یقین زمان ان فرا میرسد ، و او شنواى داناست .بررسی و مطالعه نشان میدهد که همه انبیاء و رهبران الهی نوعی ازین تجلی را شاهد بوده اند وبه دنبال ان ایمان وتقوی حقیقی یافته اند و بعد از این هدایت الهییه مامور به بیداری و هدایت عامه شده اند " طور سینا" " مسجد خیف" "بئر شیع" "بیت ایل" و"ساعیر "و" جبل حوریث" و " فاران " بعضی از این مکانهای مهم و نمونه ای از محل های این تجلیات است که در دعای شریف سمات از انها یاد شده است که مطالعه مکان شناسی تاریخی انها برای ارزومندان و امیدواران "تجلی" و " لقاء " ضروری است ... وَ بِمَجْدِکَ الَّذِی تَجَلَّیْتَ بِهِ لِمُوسَى کَلِیمِکَ عَلَیْهِ السَّلامُ فِی طُورِ سَیْنَاءَ وَ لِإِبْرَاهِیمَ عَلَیْهِ السَّلامُ خَلِیلِکَ مِنْ قَبْلُ فِی مَسْجِدِ الْخَیْفِ وَ لِإِسْحَاقَ صَفِیِّکَ عَلَیْهِ السَّلامُ فِی بِئْرِ شِیَعٍ وَ لِیَعْقُوبَ نَبِیِّکَ عَلَیْهِ السَّلامُ فِی بَیْتِ إِیلٍ وَ بِنُورِکَ الَّذِی قَدْ خَرَّ مِنْ فَزَعِهِ طُورُ سَیْنَاءَ وَ بِمَجْدِکَ الَّذِی ظَهَرَ عَلَى طُورِ سَیْنَاءَ فَکَلَّمْتَ بِهِ عَبْدَکَ وَ رَسُولَکَ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ وَ بِطَلْعَتِکَ فِی سَاعِیرَ وَ .....ظُهُورِکَ فِی جَبَلِ فَارَانَ......وَ فِی طُورِ سَیْنَاءَ وَ فِی جَبَلِ حُورِیثَ فِی الْوَادِ الْمُقَدَّسِ فِی الْبُقْعَةِ الْمُبَارَکَةِ ... جمالالأسبوعبکمالالعملالمشروع ص : 535 .
بعد ازوقوع تجلی اعظم و بی نظیر وبی بدیل در حراء وجبل فاران ونزول ماعده اسما نی قران کریم اگرچه نبوت ختم گردیده است و لی راه مجاهدت برای لقاء درتجلی انوار الهیه ومشاهدات ربوبیه منقطع نشده است مطالعه وکنکاوش در اقیانوس معارف و ادعیه و مناجاتهای پر سوز وگداز حضرات ائمه معصومین علیهم السلام نشان میدهد که انقطاع الی الله و مشاهده جمال جمیل مطلق الهیه درخواست همیشگی و مقصود اصلی همه اولیاء الهی بوده است که برای نمونه به موارد مهمی ازانها اشاره میشود مناجات شعبانیه : شعبانیه مناجات عمومی حضرات ائمه هدی علیهم السلام بوده است که قسمتهایی ازا ن امده است : ...:الهى، هب لی کمال الانقطاع إلیک، و انر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک حتّى تخرق ابصار القلوب حجب النّور فتصل إلى معدن العظمة و تصیر ارواحنا معلّقة بعزّ قدسک. ....الهى، و اجعلنى ممّن نادیته فاجابک، و لا حظته فصعق لجلالک... الإقبالبالأعمالالحسنةفیمایعملمرةفیالسنة ج : 3 ص : 299
دعای عرفه: در این دعای سراسر نور ومعرفت داریم که حضرت سید الشهداء علیه السلام در مقام مناجات اظهار میدارد ...إِلَهِی تَرَدُّدِی فِی الْآثَارِ یُوجِبُ بُعْدَ الْمَزَارِ فَاجْمَعْنِی عَلَیْکَ بِخِدْمَةٍ تُوصِلُنِی إِلَیْکَ ...الأنوارالساطعة ج : 5 ص : 344
صحیفه سجادیه : سراسر این کتاب نور مشحون از مناجات طلب وصال و لقاء است ازجمله در : «إلهى فاجعلنا من الذین توشحت اشجار الشوق إلیک فی حدائق صدورهم ، و أخذت لوعة محبتک بمجامع قلوبهم»...و الحقنا بعبادک الذین هم بالبدار إلیک یسارعون، و بابک على الدوام یطرقون، و إیاک فی اللیل و النهار یعبدون، و هم من هیبتک مشفقون، الذین صفیت لهم المشارب، و بلغتهم الرغائب، و انجحت لهم المطالب، و قضیت لهم من وصلک المآرب، و ملأت لهم ضمائرهم من حبک، و رویتهم صافی شرابک، فبک إلى لذیذ مناجاتک وصلوا، و منک على أقصى مقاصدهم حصلوا»...ثم قال:«فقد انقطعت إلیک همتى، و انصرفت نحوک رغبتی، فأنت لا غیرک مرادى، و لک لا سواک سهرى و سهادی.و لقاؤک قرة عینی، و وصلک منى نفسی، و إلیک شوقی، و فی محبتک و لهى، و إلى هواک صبابتی، و رضاک بغیتی، و رؤیتک حاجتی، و جوارک طلبی، و قربک غایة مسألتی، و فی مناجاتک روحی و راحتی، و عندک دواء علتی، و شفاء غلتی، و برد لوعتی، و کشف کربتى»...ثم قال:«و لا تقطعنى عنک، و لا تباعدنى منک، یا نعیمى و جنتى و یا دنیاى و آخرتی». جامعالسعادات ج : 3 ص : 153مناجات العارفین :
ودر مناجات المفتقرین :َ و قال أیضا: إلهی ما ألذ خواطر الإلهام بذکرک على القلوب، و ما أحلى المسیر إلیک فی مسالک الغیوب، و ما أطیب حبک، و ما أعذب شرب قربک.. الى أن قال: و غلتی لا یبردها الا وصلک ، و لوعتی لا یطفئها الا لقاؤک، و شوقی إلیک لا یبله الا النظر إلى وجهک، و قراری لا یقر دون دنویّ منک، و لهفتی لا یردها الا روحک، و سقمی لا یشفیه الا طبک، و غمی لا یزیله الا قربک، و جرحی لا یبرئه الا صفحک، و صدأ قلبی لا یجلوه الا عفوک، و وسواس صدری لا یزیحه الا منّک... الأخلاق ص : 267 آیة اللّه آقاى سید عبد اللّه شبّر قدس سرّه: بعد ازحضرات انبیاء و ائمه هدی علیهم السلام نیز رهبرانی به کسب ایمان و تقوی حقیقی و باطنی دست یافته اند ودر سایه ان موجبات نهضت های بیداری اسلامی و هدایت عامه شده اند که با تبعیت ازسیره وسنت رهبران الهی برای کسب توفیق در حصول مرتبه ای هر چند نازله ازتجلی الهی برنامه دقیق داشته وتلاش ها ومجاهدات نموده اند . درعصر ما حضرت امام خمینی رحمت الله علیه نمونه ای ازرهبران موفقی است که در سایه همت وتلاش وبرنامه ریزی ومچاهدت مستمر به مراتبی از این ایمان وتقوی دست یافته است و در سایه چنین ایمان وتقوایی که به مشاهده قدرت ازلیه وابدیه الهیه حاصل شده است یک تنه در مقابل مجموعه قدرتمندان و طواغیت ایستاده و هیمنه انها درهم ریخته است همه اثار فکری حضرت امام رحمه الله علیه وبخصوص کتاب پر ارزش چهل حدیث که تراوش فکری ان امام همام در سن چهل سالگی است و روش و سیره عملی او در زندگی فردی و اجتماعی و مواجهه او با صاحبان زر و زور و تزویر وشجاعت وشهامت بی نظیرش در ایستادگی قدرتمندانه در برابر ابرقدرتهای شرق وغرب و رد انها همگی نشان از مشاهده عظمت الهیه قلبیه وی دارد نمو نه ای از اثر قلمی وفکری حضرت امام رحمه الله علیه که معرف روح بلند والهی ایشان است عبارت زیراست :
...تا آن که لایق حضور حضرت گردیم و جلوه ای از جلوه های عظمت در سرّ روح ما تجلّی کند. و چون نور عظمت را به مقدار استعداد خود دریافتیم، متذکّر شویم رجوع خود را به حق و وقوف خویش را در محضر مقدّسش در روزی که "ظاهر شود اعمال هر کس در نزدش و به مولای خود که حق است همه رجوع کنند و خط بطلان بر همه هواهای نفسانیّه و معبودهای باطله کشند. پس، در محضر چنین عظیم الشأنى که تمام دار تحقّق جلوهاى از جلوات فعل او است چون تو و من مسکینى باید به قدم خوف و رجاء تردّد کنیم و بایستیم. چون ضعف و فتور و بیچارگى و فقر و ذلت خود و عظمت و حشمت و جلال و کبریاى ذات مقدس را دیدیم، از خطر مقام در خوف و خشیت باشیم، و چون رحمت و عطوفت و الطاف غیر متناهیه و کرامات بى پایان را دریافتیم، امیدوار گردیم و جلوهاى از جلوههاى عظمت در سرّ روح ما تجلّى کند... آداب الصلوة ، ص: 120
براین اساس رهبران وزعمای عالم اسلام چنانچه بخواهند به اسلام که روش زندگی برای رسیدن به مقصد ربوبیت است هدایت کنند وبیداری عظیم اسلامی واحیای تمدن و فرهنگ غنی وبی بدیل الهی را شاهد باشند قبل از هر چیز لازم است برای کسب مدارج عالیه تقوی برنامه ریزی کنند برای حصول "تقوی " "ایمان باطنی وحقیقی " لازم است که در سایه تجلی و مشاهده بدست می اید براین اساس برنامه ریزی برای حصول تچلی و مشاهده قلبی و روحانی نوری از انوار وجود حق جل وعلا قدم نخستین وراهکار اساسی است مطالعه و تحقیق در زمینه سهل الوصولترین راههای کسب این مهم و برنامه ریزی برای این امر اساسی و حیاتی مهمترین کار برای تضمین موفقیت جنبشهای بیداری اسلامی و سلامت ان از افات است وقتی رهبر از یک جنبش وانقلاب اسلامی در هرکجای این عالم موفق شود به مشاهده باطنی وجود خدای تبارک وتعالی وحضور وی مومن میشود مومن حقیقی به قران مجید ومفاهیم ومعانی ان ازجمله : ولایت حق تعالی : إِنَّ وَلِیِّیَ اللّهُ الَّذِی نَزَّلَ الْکِتَابَ وَهُوَ یَتَوَلَّى الصَّالِحِینَ وَالَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ لاَ یَسْتَطِیعُونَ نَصْرَکُمْ وَلآ أَنفُسَهُمْ یَنْصُرُون اعراف ایه-197 196
بىتردید سرور من آن خدایى است که قرآن را فرو فرستاده و او ولی صالحین است و کسانى را که به جاى او مىخوانید نمىتوانند شما را یارى کنند و نه خویشتن را یارى دهند ذَلِکُمُ اللّهُ رَبُّکُمْ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ وَکِیلٌ انعام ایه 102 این استخدا پروردگار شما هیچ معبودى جز او نیست آفریننده هر چیزى است پس او رااطاعت کنید و او بر همه چیز وکیل است اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ تغابن 13 الله جز او کاره ای در عالم نیست و مؤمنان باید تنها بر خدا اعتماد کنند
قُلْ إِنِّی نُهِیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَمَّا جَاءنِیَ الْبَیِّنَاتُ مِن رَّبِّی وَأُمِرْتُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ غافر 66
بگو من نهى شدهام از اینکه جز خدا کسانى را که شما مىخوانید پرستش کنم در صورتیکه که از جانب پروردگارم مرا دلایل روشن رسیده است و مامورم که فرمانبر پروردگار جهانیان باشم إِنَّهم لَن یُغْنُوا عَنکَ مِنَ اللَّهِ شَیئًا وإِنَّ الظَّالِمِینَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ وَاللَّهُ وَلِیُّ الْمُتَّقِینَ جاثیه 19
هرگز بی نیاز نمیکنند ترا ازخدا و ستمگران بعضىشان دوستان بعضى دیگرند و خدا ولی پرهیزگاران است ُ کافی بودن او: ....فَقُلْ حَسْبِیَ اللّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ توبه129 بگو خدا مرا بس است هیچ معبودى جز او نیست بر او توکل کردم و او پروردگار عرش بزرگ است (129)
وَلِلّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَکَفَى بِاللّهِ وَکِیلاً نساء ایه 132 و آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن خداست و اتکا ء به او کافی است مَنْ کانَ یُریدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمیعاً سوره فاطر ایه 10 هر کس عزت و سربلندى مىخواهد بداند که همه عزت ها به دست اوست
وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لکِنَّ الْمُنافِقینَ لا یَعْلَمُونَ منافقون ایه 8 عزت از آن خدا و از آن پیامبر او و از آن مؤمنان است لیکن منافقان نمىدانند (8)
اثار وبرکات تقوی او: وَاتَّقُواْ اللّهَ وَیُعَلِّمُکُمُ اللّهُ وَاللّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ بقره ایه 282 تقوی پیشه کنی تا خدا معلمتان شود خدا به همه چیز داناست
و مَن یَتَّقِ اللّهَ یَجعَل لَهُ مَخرَجـا طلاق ایه 2 کسیکه تقوی پیشه کند خدا برای او را ه بیرون رفتن ازبحران قرار میدهد و مَن یَتَّقِ اللّهَ یَجعَل لَهُ مِن اَمرِهِ یُسرا طلاق ایه 4 کسیکه تقوی پیشه کند خدا امور وکارها را بر او اسان میکند
فمن اتّقى و اصلح فلا خوفٌ علیهم و لا هم یحزنون اعراف 35 پس کسیکه تقوی پیشه کند و صالح باشد هیچ خوف و اندوهی نخواهد داشت «ولَو اَنَّ اَهلَ القُرَی ءامَنوا واتَّقَوا لَفَتَحنا عَلَیهِم بَرَکـت مِنَ السَّماءِ والاَرضِ ..اعراف 96 اگر اهل قریه ای مومن باشند وتقوی پیشه کنند به یقین درهای برکات اسمان وزمین را بر انها می گشاییم نصرت الهی : وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ بقره ایه 194 تقوی پیشه کنید و بدانید که خدا با تقواپیشگان است «بَلی اِن تَصبِروا وتَتَّقوا و یَأتوکُم مِن فَورِهِم هـذا یُمدِدکُم رَبُّکُم بِخَمسَةِ ءالـف مِنَ المَلـئِکَةِ مُسَوِّمین • وما جَعَلَهُ اللّهُ اِلاّ بُشری لَکُم ولِتَطمَئِنَّ قُلوبُکُم بِهِ ومَا النَّصرُ اِلاّ مِن عِندِ اللّهِ العَزیزِ الحَکیم» ال عمران 126-125
آرى اگر صبر کنید و پرهیزگارى نمایید و همچنان بر شما بتازند همانگاه پروردگارتان شما را با پنج هزار فرشته نشاندار یارى خواهد کردخدا وعده پیروزى را جز مژدهاى براى شما قرار نداد تا شادمان شوید و دلهاى شما بدان آرامش یابد و پیروزى جز از جانب خداوند تواناى حکیم نیست ..واِن تَصبِروا وتَتَّقوا لا یَضُرُّکُم کَیدُهُم شیــًا اِنَّ اللّهَ بِما یَعمَلونَ مُحیط ال عمران120 اگر .. و اگر صبر کنید و پرهیزگارى نمایید مکر وحیله انها هیچ ضرری به شما نمىرساند یقینا خداوند به آنچه مىکنند احاطه دارد
واَنجَینَا الَّذینَ ءامَنوا وکانوا یَتَّقون نمل 53 و کسانى را که ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند نجات دادیم یُنَزِّلُ الْمَلآئِکَةَ بِالْرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَن یَشَاء مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنذِرُواْ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنَاْ فَاتَّقُونِ نحل 2
فرشتگان را با روح به فرمان خود بر هر کس از بندگانش که بخواهد نازل مىکند که بیم دهید که کاره ای جز او در عالم نیست پس تقوی پیشه کنید إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ احقاف 13
....